Język Pascal został opracowany w 1970 r. przez Niklausa Wirtha, pracownika Instytutu Systemów Komputerowych Politechniki Federalnej w Zurychu. Pascal, nazwany tak na cześć słynnego francuskiego fizyka, matematyka i filozofa Blaise Pascala, został zaprojektowany jako język do nauczania na uczelniach programowania. Charakteryzuje się prostotą, odpornością na błędy i bardzo dobrą wydajnością uzyskiwanego kodu. Z języka dla początkujących adeptów sztuki ptrogramowania bardzo szybko stał się w wielu firmach językiem produkcyjnym, przeznaczonym do tworzenia "poważnych" aplikacji, często rywalizując z powszechnie akceptowanym przez profesjonalistów językiem C. Obecnie język Pascal został znacznie rozbudowany w stosunku do swojego pierwowzoru z 1970 r., zawdzięczamy to głównie kolejnym rozszerzeniom wprowadzanym przez firmę Borland, najpierw w kolejnych wersjach środowiska Turbo Pascala rozwijanego w środowisku tekstowym DOS, pod koniec w systemie Windows a następnie kolejnych wersjach wspaniałego środowiska Delphi, które stworzyło nową jakość w pisaniu programów pracujących w systemie MS Windows.
Pisząc program musimy pamiętać, że wprowadzamy polecenia, które ma wykonywać komputer realizując gotowy program po uruchomieniu. Gdy używamy w programie np. instrukcję pisz, to oznacza, że to komputer ma coś napisać (np. na ekranie lub w pliku na dysku), nie jest to polecenie wydawane użytkownikowi siedzącemu przy klawiaturze przed ekranem komputera. Analogicznie polecenie czytaj będzie oznaczało wczytanie czegoś do programu (np. z klawiatury lub pliku na dysku), nie będzie to polecenia czytania z ekranu wydawane użytkownikowi.
Poniżej widzimy tekst najprostszego programu, napisanego w języku Pascal. Widoczne po lewej stronie numery linii nie należą do treści programu, czyli ich nie wpisujemy. Zostały umieszczone, aby łatwiej nam było omawiać zamieszczone w kursie przykłady. W tym króciutkim prykładzie zawartych jest kilka elementów, na które warto zwrócić uwagę. Linia 1 to nagłówek programu. Składa się ze słowa kluczowego języka Pascal Program, za którym następuje nazwa programu, w naszym przykładzie - Program_1 i zakończona jest średnikiem. Tak rozpoczyna się każdy program napisany w języku Pascal. Nazwa programu składa się wyłącznie z liter alfabetu łacińskiego, cyfr i znaków podkreślenia, nie może rozpoczynać się cyfrą. Pascal nie rozróżnia wielkości liter, czyli Program_1, program_1, PROGRAM_1, proGram_1, wszystko to są przykłady tej samej, choć różnie zapisanej nazwy. Dla dociekliwych, którzy już zaczęli się zastanawiać po co jest nagłówek programu odpowiedź jest krótka - po nic, został wprowadzony wyłącznie ze względów estetycznych i nic do programu nie wnosi, ale jest elementem obowiązkowym! Pamiętaj o średniku po nazwie programu.
Po nagłówku napisaliśmy słowo kluczowe begin - rozpocznij. Słowo kluczowe, czyli słowo będące elementem języka, słowo program również jest słowem kluczowym w Pascalu. W ten sposób rozpoczynamy część wykonawczą programu, czyli po begin umieszczamy listę rozkazów, częściej będziemy mówili instrukcji, składających się na nasz program. W naszym przykładzie program zawiera jedną instrukcję - writeln, czyli pisz. W nawiasie podaliśmy tekst, który ma zostać napisany. Tekst w języku Pascal umieszczamy w apostrofach: 'Witaj!'. Efektem wykonania 3 linii programu będzie wypisanie na ekranie tekstu Witaj! (bez apostrofów). Poszczególne rozkazy oddzielamy od siebie średnikami. W naszym przykładzie po instrukcji writeln nie ma już więcej rozkazów, więc średnik na końcu linii nie jest konieczny, ale nie jest błędem. Autor radzi po ostatniej instrukcji stawiać średnik ponieważ często zdarza się, że po jakimś czasie dopisujemy na końcu programu kolejne instrukcje najczęściej zapominając dostawić konieczny już wtedy średnik. Ostatnia linia zawiera tylko jedno słowo (kluczowe) end zakończone kropką. Każdy program w Pascalu zawiera część wykonawczą rozpoczynającą się słowem kluczowym begin i zakończoną przez end z kropką,
Zwróćmy jeszcze uwagę na początek linii 3, która została wysunięta lekko w lewo, czyli rozpoczęta z wcięciem. Pascal dopuszcza dużą swobodę pisania kodu programu. Możemy cały program, nawet składający się z kilkudziesięciu instrukcji napisać ciągiem w jednej linii, oddzielając jedynie poszczególne instrukcje średnikami. Wyobraźmy sobie, że następnego dnia będziemy chcieli znaleźć i poprawić błąd, który właśnie odkryliśmy testując nasz program. Prawdopodobnie szybciej będzie całość napisać jeszcze raz od początku, tak napisanego programu nie da się czytać i analizować. Program zawsze powinien być pisany przejrzyście, czyli tak, aby poszczególne elementy programu były wyraźnie wyodrębnione. Najczęściej fragmenty programu będą występowały, podobnie jak w naszym króciutkim przykładzie, pomiędzy begin i end, ale będzie ich znacznie więcej i często będą wielokrotnie zagnieżdżone. Wcięcia pozwolą nam zapanować nad nawet najbardziej rozbudowanym kodem. W Pascalu zawsze pomiędzy instrukcjami może się znaleźć dowolna liczba spacji, znaków tabulacji, czy też pustych wierszy.